Uit de Steigers is onlangs van Kerkrade naar Heerlen verhuisd. De dagbesteding van Levanto Groep zit in een pand naast Rd4. „Dat is een van onze partners”, zegt coördinator José de Jong. „Mooi dat onze deelnemers leren oude spullen een tweede leven te geven.”
Ook is er samenwerking met Slurrb. Fairtrade koffie uit Uganda wordt hier verpakt. En van afgedankt hout maken ze presentatierekken voor winkels en horecazaken. De Jong: „Echt tof, als een jongere in de supermarkt zo’n rek ziet dat hij zelf heeft gemaakt. Of de stoelen bij Output, een andere locatie van Levanto. Die worden hier opgeknapt.”
Andy Stam (49) is een van de volwassen deelnemers bij Uit de Steigers, waar vooral jongeren van 14 tot 23 worden begeleid. „Ik heb lang bij Mondriaan in de opvang gezeten. Was altijd op mezelf. Als je thuis alleen op de bank zit, verleer je het praten wel. Hier vind ik het heel prettig.”
Met zijn levenservaring nemen de jongeren veel van hem aan. „Ik leer hen welke materialen en gereedschappen ze kunnen gebruiken. En geef tips. Zo kun je met een schroevendraaier niet alleen schroeven, maar bijvoorbeeld ook tekenen.” Even heeft hij de machines uitgezet om zijn verhaal te doen. „Kijk, die jongen daar is bezig met een houten bord om gereedschap aan te hangen. Mooi hè”, glundert Andy.
Tientallen jongeren uit Brunssum, Heerlen, Landgraaf en Kerkrade vinden hier een zinvolle dagbesteding. Ze zijn vastgelopen op school of hun stageplek. De Jong: „Sommigen vinden het lastig hun baantje bij de supermarkt of pizzeria vast te houden. Dan kijken we samen hoe dat komt.”
Soms komen ook onvermoede talenten bovendrijven. Zoals bij Kevin, die boeken sorteert voor Rd4. „Hij heeft een goed gevoel voor de herkomst van boeken. Andere jongeren neuzen hier ook tussen de boeken. Dan ontstaan spontaan gesprekken over hun eigen situatie.”
Wie minder met houtbewerking heeft, kiest voor de computerafdeling. „Ik heb van alles gemaakt. Tafels, houten speelgoed. Nu ben ik video-editor, dat is mijn passie. Ik loop hier al ruim vier jaar rond. Anderen zien mij een beetje als hun voorbeeld”, vertelt Boy Schoonen (22). „Ik vind het hier fijn. Dit is mijn tweede thuis.”
Boy heeft onder meer een instructiefilmpje gemaakt voor het in elkaar zetten van vogelhuisjes. De video van de opening op deze nieuwe locatie is ook van zijn hand. „Special effects, muziek, alles doe ikzelf”, zegt hij. Om eraan toe te voegen dat hij „nog veel beter kan”. Tijdens het monteren moeten anderen hem wel met rust laten, want dat vergt veel concentratie. „Laatst viel een keer de stroom uit. Dat was effe stressen.”
Uit de Steigers biedt ook begeleiding in de thuissituatie. Thomas Hendriks, voorheen werkzaam bij Mondriaan, benadrukt dat alles staat of valt met vertrouwen. „Het gaat om jongeren met psychiatrische problemen. En vaak gedragsproblemen, die je hoopt te doorbreken. Thuis is meestal ook van alles aan de hand. Dan heb je niks aan een standaard draaiboek.”
Hendriks hamert ook op het nakomen van afspraken. „Als wij jongeren pushen om op tijd te zijn, moet je zelf natuurlijk niet te laat komen. Dat luistert heel nauw.”
Hun problemen variëren van somberheid en depressies tot verslavingen en agressie. „Maar voor de meesten geldt: ruwe bolster, blanke pit. Ze lijken stoer, maar hebben een klein hartje.”
Deze groep begeleiden is als dansen op een dun koord. School en werk blijven, indien haalbaar, belangrijke uitdagingen. Hendriks zegt dat Uit de Steigers ook staat voor: úit de reguliere zorg. „Deze jongeren hebben vaak al een hele rits hulpverleners gehad. Dat vergt een andere aanpak. Met een stevige wandeling op de hei kom je verder dan met een gesprek achter een tafel.”